Ülkemizde her gün yüz binlerce araç trafiğe çıkmakta ve ulaşımında kara yolunu tercih etmektedir. Bununla birlikte gerek bir takım yol koşulları gerekse sürücülerin dikkatsizliği ile her gün binlerce kaza meydana gelmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılında toplam 1.314.136 trafik kazası meydana gelmiş olup bu yazımızda işbu kazalarda en önemli sorunlardan biri olan “trafik kazalarında kusur” durumunun nasıl belirlendiği üzerinde durulacaktır.
Bir trafik kazası meydana geldiğinde sürücülerin kusurun belirlenmesinde genellikle aşağıdaki unsurlar dikkate alınmaktadır:
- Trafik Kurallarına Uyum: Trafik kurallarına ne kadar uyulduğu, kazada kusurun belirlenmesinde önemli bir faktördür. Hız sınırını aşma, kırmızı ışıkta geçme, diğer sürücülere yol vermeme gibi durumlar kusurlu davranış olarak kabul edilebilmektedir.
- Olay Yeri İncelemesi: Kazanın meydana geldiği yerin incelenmesi, araçların durumu ve kaza anındaki izler, kusurun tespitine yardımcı olabilmektedir.
- Kaza Tespit Tutanağı: Taraflar arasında tutulan kaza tespit tutanağı, kazada kimin kusurlu olduğunu belirlemek için kullanılabilir. Ancak unutulmamalıdır ki bu tutanak, kazanın nasıl gerçekleştiği, araçların konumu, hasar durumları ve şüpheli kusurlar hakkında bilgileri de içerdiğinden ilgili tutanağa karşı yasal yollara başvurularak itiraz edilebilmektedir.
Kazanın meydana geldiği esnada bir trafik polisinin olay yerinde olduğu durumlarda ise; kazadaki kusur polis tarafından tespit edilebilmektedir. Ancak olay yerinde trafik polisi bulunmayan durumlarda kazaya karışan sürücüler, kaza tespit tutanağını kendileri doldurarak düzenlemektedirler. Hangi durumlarda polise başvurulması gerektiği ise; https://www.unicosigorta.com.tr/blog/trafik-kazalarinda-hangi-durumlarda-polis-cagirilmalidir/ bağlantısında detaylıca izah edilmektedir.
- Kaza Tespit Tutanağının Düzenlenmesi
Trafik kazalarında, kazaya karışan sürücüler ya da trafik polisi tarafından tutulan kaza tespit tutanağı çok önemli bir delil mahiyetinde belgedir. Bu tutanak, kazanın nasıl meydana geldiğine dair tarafların anlatımlarını içermekte ve söz konusu kazanın ileride oluşacak olan hukuki süreçlerde doğru şekilde değerlendirilmesini sağlamaktadır.
Belirtmek isteriz ki kaza tespit tutanağı düzenlerken kusur durumuna dair, asli kusur ve tali kusur nitelendirmeleri Karayolları Trafik Kanunu kapsamında yapılan bir değerlendirme sonucunda ortaya çıkmaktadır. Aşağıda yer alam linkte bir takım kusur senaryoları incelenmektedir:
https://www.evrimsigorta.com.tr/tr/maddi-hasarli-kaza-senaryolari
Kaza tespit tutanağının nasıl tutulacağına dair temel adımlar ise şöyledir:
- Kazaya Karışan Tarafların Kimlik Bilgileri: Tutanakta kazaya karışan tüm sürücülerin isimleri, T.C. kimlik numaraları, ehliyet bilgileri ve sigorta poliçeleri ile adres bilgileri yer almalıdır.
- Kazanın Ayrıntılı Anlatımı: Kazaya karışan tüm taraflar, kazanın nasıl gerçekleştiği hakkında ayrıntılı bir açıklama yapmalı, bu açıklamalar, kaza anındaki hız, konum, trafik işaretleri gibi unsurlar dikkate alınarak yapılmalıdır.
- Hasar Tespit: Kazaya karışan tüm taraflar, araçlarında meydana gelen hasarları açıkça belirtmeli ve hasarların görselleriyle durumu desteklemelidir. Araçların plaka numaraları ve marka/modelleri de tutanağa eklenmeli, tutanağa çizilecek resimler açık ve net olmalıdır.
- İmzalar: Kazaya karışan sürücüler tutanağı ıslak imzaları ile imzalayarak tutanağı kabul ettiklerini onaylamaktadırlar. İmzaların atılmaması, ileride oluşacak bir hukuki süreçte ilgili tutanağın geçerliliğini etkileyebilmektedir.
Tutanak, kaza sonrasında, ilgili sigorta şirketlerine, adli makamlara ve hukuki süreçlerde kullanılmak üzere gerekli kurum ve kuruluşlara sunulabilmektedir. Kaza Tespit Tutanağı örneğine aşağıdaki link üzerinden ulaşabilirsiniz.
https://www.jandarma.gov.tr/kurumlar/jandarma.gov.tr/Jandarma/TRAFIK_KAZA_TESPIT_TUTANAGIpdf.pdf
- Polis Çağrılması Gereken Durumlar
Kazanın büyüklüğü ve tarafların anlaşmazlık durumu, polis çağırılıp çağırılmayacağını belirlemektedir. Bir trafik kazasında trafik polisinin çağrılması gereken durumlar ise özetle şunlardır:
- Can ve Mal Kaybı Durumu: Kazada yaralanan veya hayatını kaybeden kişiler varsa, polis mutlaka çağrılmalıdır.
- Ciddi Maddi Hasar: Eğer kazada araçlarda büyük hasar meydana gelmişse ve taraflar arasında anlaşmazlık varsa, polis raporu almak oldukça önem arz etmektedir.
- Tartışma ve Şüphe: Taraflar arasında kusur konusunda anlaşmazlık yaşanıyorsa veya kaza yerinden kaçma durumu varsa, mutlaka bir polis çağırılmalı ve ayrıca alkol veya uyuşturucu etkisinde olma şüphesi durumunda da polis çağrılarak promil ölçümü yaptırılmalıdır.
- Yol Güvenliği: Kazanın meydana geldiği yer trafiği tehlikeye sokacak şekilde daralmış veya tıkanmışsa, yol güvenliği için de bir trafik polis çağırılmalıdır.
- Trafik Kazalarında Kazalı Araçta Oluşan Değer Kaybı Bedelini Etkileyen Faktörler
Trafik kazaları sonucu bilindiği üzere kazalı araçlarda oluşan değer kaybı, aracın piyasa değerinin düşmesi anlamına gelmektedir. Değer kaybı bedelini etkileyen genel faktörler ise şu şekildedir:
- Araç Modeli ve Yaşı: Yeni ve prestijli, lüks segment olarak kabul edilen araçlar, kaza sonrası diğer araçlara göre daha fazla değer kaybı yaşayabilmektedir. Bu noktada kazalı aracın da önemli bir faktör olup; haliyle eski model araçlarda yeni model araçlara göre oluşan değer kaybı farklılık göstermektedir.
- Kilometre: Araç kilometresi ise değer kaybını etkileyen bir diğer faktördür. Düşük kilometreli araçlar, diğer araçlara göre daha çok değer kaybedebilmektedir.
- Kazanın Şiddeti: Kazanın büyüklüğü ve araçta oluşan hasarın türü, değer kaybı üzerinde doğrudan etkili olur. Boyanan ve değişen parçaların fazlalığı değer kaybını doğrudan etkilemektedir.
- Araçta Yapılan Onarımlar: Kazadan sonra araç üzerinde gerçekleştirilen onarımlar, araca takılan parçalar önem arz etmektedir. Zira 2. el piyasasında alıcılar, kazalı araçları genellikle düşük fiyatla almak istemektedirler.
Bununla birlikte değer kaybı, genellikle sigorta şirketinden talep edilebilmekte ve sigorta şirketine gerçekleştirilecek başvururken kanunen belirlenen süreleri kaçırmamak ve hak kaybına uğramamak adına, bu konularda çalışan bir avukata danışmak, tüm bu süreçlerde mağduriyetinizi önlemekte ve hem hak kayıplarının önüne geçmektedir.